Op 31 juli 1818 overleed in Coevorden onze betoverovergrootvader, Jan Lambers.
Wij hebben daar een interessant familiebericht van in ons bezit.
Qua opmaak lijkt dit bericht veel op een familiebericht in een krant. De vraag die mij echter al een tijd bezig houdt is in welke krant dit familiebericht dan wel gestaan kan hebben. Want in die tijd bestonden er nog amper kranten in ons land. Ik heb het eens uitgezocht.
En dan is er ook een heel interessante annonce, ook in verband met een familielid, ongeveer een halve eeuw later.
De oudste Nederlandse krant was de Courante uyt Italien, Duytslandt, &c. uit 1618. Ze bestond uit een enkel blaadje papier, ongeveer op A4-formaat en was slechts eenzijdig bedrukt. Een exemplaar ervan berust in de Zweedse Koninklijke Bibliotheek.
Opvallend is dat de oudste en nog steeds onder de zelfde titel opererende krant van Nederland de Leeuwarder Courant is. Deze krant werd opgericht in 1752 en er stond in eerste instantie alleen maar buitenlands nieuws in, want dit was wat de lezers, voornamelijk kooplieden, aansprak. Later kwam er ook nationaal nieuws in de krant en pas sinds 1850 ook provinciaal nieuws.
De Nieuwe Provinciale Drentsche en Asser Courant bestond in 1818 nog niet. Pas vanaf 1874 gaf een Petrus de Roo, drukker in Exloo, het Weekblad van en voor Oostermoer en Zuidenveld uit. Een jaar later werd de naam gewijzigd in Drentsche Courant. Algemeen Nieuws- en Advertentieblad en werd de krant in het vervolg ook op woensdag uitgebracht.
Maar 1818 is nog een flinke tijd daaraan voorafgaand. Van een Emmer of Coevorder Courant is niets te vinden. De kans bestond dat het bericht in de Leeuwarder Courant, de enige toen inNoord/ Nederland uitgebrachte krant heeft. Op de site van de koninklijke bibliotheek kun je de jaargangen van deze krant napluizen. gestaan is. Op of even na 31 juli 1818 was dit familiebericht echter niet te vinden. Evenmin bestond in 1818 reeds het Nieuwsblad van het Noorden. Het Nieuwsblad van het Noorden was van 1888 tot 2002 een krant voor Noord-Nederland die in de stad Groningen werd uitgegeven door de Hazewinkel Pers. De overlijdensadvertentie kan ten slotte ook niet in de Meppeler Courant hebben gestaan, want die krant vierde in 2010 pas zijn 165e jaargang.
Daarmee blijven er nog twee mogelijkheden over. Ofwel het bericht heeft in een lokaal kerkeblaadje gestaan, ofwel het is verspreid door de post. We houden het voorshands op dat laatste. Totdat iemand het werkelijke verspreidingsmedium ontdekt.
Een annonce van een J. De Boer uit Annerveenschekanaal
Een krant die er in het Noorden ook betrekkelijk snel bij was , was de Nieuwe Provinciale Groninger Courant.
Dit was een regionaal dagblad in de provincie Groningen. De krant verscheen voor het eerst in 1866 en heeft het bijna 100 jaar volgehouden.
De Nieuwe Provinciale Groninger Courant was bedoeld als spreekbuis voor de Anti-revolutionairen in Groningen.
Aanvankelijk verscheen de krant drie keer per week, vanaf 1911 dagelijks.
Blijkbaar waren onze overgrootouders van oma´s zijde nogal aan de kerkelijke kant, want deze krant bevatte rond 9 oktober 1886 een advertentie, afkomstig van onze overgrootvader. Die overgrootvader van dat mooie huis aan Annerveenschekanaal.
Het ging hier om een heel ander soort annonce als voorgaand familiebericht. In deze annonce werden namelijk enige duizenden houten palen aangeboden. De plaatser van deze advertentie. was de ingenieur van de Stads-Venen R. Reinders. In de advertentie stond dat een en ander was te bevragen bij “den opzichter in de Veenkoloniën J.De Boer te Annerveenschekanaal.
Het ging om enige duizenden gekapte dennenpalen en voorts op stam staande dennenboomen in alle afmetingen.
Dat is opmerkelijk, omdat wij nooit anders geweten hebben dan dat die veenkoloniën een soort boomloze steppen waren met alleen maar aardappel- en graangewassen. Niet dus. In de tweede helft van de 19e eeuw stonden er bewesten van Bareveld klaarblijkelijk flinke dennenbossen.
De ontdeking in Zandeweer
Maar nog veel opmerkelijker is hoe deze wetenschap onze tijd heeft ingehaald. Dat zit zo.
Jan en Metje Lambers, onze neef en aangetrouwde nicht, woonden al weer jaren in hun boerderij in Zandeweer, even onder Uithuizen, toen zich een lekkage in het dak voordeed. De boel werd opengemaakt en daarbij bleek dat een vroeger gat was opgestopt met oude kranten. Die werden er natuurlijk uitgehaald, want de zaak zou nu grondig worden hersteld. Bij het uithalen van de oude troep bleek dat een van de kranten er behoorlijk gaaf uitgekomen was, hoewel hij daar toch meer dan honderd jaar had gezeten en vocht en tocht had moeten doorstaan.
Jan en Metje waren eigenlijk wel nieuwsgierig wat er zo al in zou staan en begonnen de krant te lezen, nieuwsgierig naar het nieuws van ver voor eergisteren. Blijkbaar waren ze nauwkeurige lezers, want het oog van een van hen viel ook op bijgaande advertentie. Daarop stootte Metje Jan aan ( of omgekeerd) en zal iets gezegd hebben “Verrek Jan kijk hier eens, heette jouw overgrootvader geen J. De Boer en was die geen opzichter bij de gemeente Groningen? Nou moet je hier eens kijken”. Nou , daar kon dus geen misverstand over bestaan. Na 125 jaar had overgrootvader zich via een in elkaar gepropte krant in het dak aan zijn achterkleinkinderen geopenbaard. Een opmerkelijke ontdekking mag je wel zeggen.
Metje heeft daarop de krant onder het strijkijzer gelegd, zodat er daarna met fatsoen een foto van kon worden gemaakt. Die we hier nu zien dus.
Die zelfde advertentiepagina leert ons intussen ook iets over de tijd van toen. Het was de tijd dat elektriciteit schoorvoetend haar entree maakte in de samenleving. Net zo’n beetje als nu de zonnepanelen zullen we maar zeggen.