Het wachten op informatie van de gemeente Assen over de mogelijke aanwezigheid van het graf van mijn betovergrootvader Jan Lambers duurde mij te lang. Wij zouden zelf wel alvast gaan zoeken op de oudste begraafplaats van Assen, de Noorderbegraafplaats aan het Kerkhoflaantje.
Ik was al eens op de Zuiderbegraafplaats op onderzoek geweest, omdat ik dacht dat daar de oudste graven zouden liggen. Maar daar was ik geen enkele naamgenoot tegengekomen. Dus nu de stoute schoenen maar aangetrokken om eindelijk die zo verstilde begraafplaats aan de Kerkhoflaan aan de rand van het Asser bos te betreden.
Die plaats kende ik maar al te goed. Want vroeger als kind kwam ik er wel eens langs. Maar dat deed je liever niet. Het was een akelig en donker laantje. Aan de ene kant kwamen de grote tuinen van de laatste straat er op uit en aan de andere kant kwam je langs een somber en dreigend aandoend deel van het Asser bos, gevuld met zware beuken en eiken. In een uitgespaarde hoek van dat bos lag dat kerkhof, omgeven door een brede gracht, gevuld met inktzwart, stinkend water. We mochten van onze ouders niet in dat kerkhoflaantje komen. Naar wij dachten vanwege dat kerkhof, want dat was immers een oord des doods. Dus maakten we van onze school altijd een omweg naar huis. Pas toen ik iets ouder was durfde ik er alleen op fiets doorheen en dan zo hard mogelijk. Een beetje als die vader uit het lied van Erlkönig, die met zijn paard in het donker reed en zijn zieke en ijlende kind in de armen hield dat zich belaagd voelde door Erlkönig en die het ten slotte door de angstkreten van zijn kind zelf ook benauwd kreeg en zijn paard de sporen gaf.
Maar nu, zo’n zestig jaar later, zoek ik bewust dat kerkhof op. Samen met mijn levensgezellin. Aan het einde van het laantje staat een statig huis waar vroeger een oom en tante van Ina woonden en waar ik regelmatig kwam. Maar die zijn al lang dood.
Het stuk bos doet nog steeds somber aan, hoewel het toch een mooie zonnige herfstdag is. Zodra ik in de verte door het geboomte ogenschijnlijk graven zie schemeren voel ik iets van spanning. Niet van angst of onbehagen zoals vroeger, maar van opwinding. Zal ik die begeerde vondst doen?
Van het graf van mijn betovergrootvader, die volgens de familieoverlevering met Napoleon mee naar Rusland getrokken zou zijn, maar waarvan ik sinds een week weet dat hij nooit in Rusland geweest kan zijn. Ik weet alleen nog niet waar hij dan wel geweest is.
En zal betovergrootmoeder Margaretha Geziena Rikkers ook in dat graf liggen? Ik weet dat betovergrootvader overleden is op 19 september 1861 en dat dat in Assen is geweest. Het zou dus hier wel de plek voor hem zijn geweest. Maar veel graven uit die tijd zijn al lang geleden geruimd, zoals we kunnen zien en daar is niets voor in de plaats gekomen.
Daarom doet dit kerkhof me denken aan een lang verlaten slagveld, waar men alles heeft achtergelaten. Op veel graven hebben weer en wind zo huis gehouden dat er niets meer aan te ontdekken valt.
Op vele andere kun je echter nog wel iets lezen, tenminste als je eerst met je schoenen mos takjes en blad zo goed mogelijk wegschopt. Zo komt er al vrij spoedig een compleet familiegraf van een voorzaat van onder het struweel te voorschijn. Maar dat is het tweede al.
Het eerste familiegraf dat wij tegenkomen ligt er nog goed bij. De laatste bijzetting is dan ook pas in 1993 geweest. Dat is die van Mr. Bernhard Jan Lambers geweest. Deze was geboren op 8 juni 1896. Er staat bij: oud-ritmeester der Cavalerie K.N.I.L.
Ik kan me nog wel herinneren dat er vroeger aan de Emmastraat in Assen, volgens mij was het op nummer 25, een Mr. Lambers woonde. Hij schreef wel eens vinnige stukjes in de Provinciale Drentsche en Asser Courant. De oudste Lambers die er ligt is Jan Bernardus Lambers, geboren 24 nov 1863.
Thuis in de parenteel heb ik gevonden dat hij een zoon is van Gerrit Gezinus Lambers en Elizabeth Somer. Verder liggen in dit familiegraf Wilhemina Jantiena Lambers-Korff, * 11 juli 1870, Mr Gerrit Gesinus (let op de –s-) Jacobus Lambers en Clasina Lambers-Albers.
De ouders van Jan Bernardus blijken amper 15 meter verderop te liggen, in een familiegraf bestaande uit vier personen. Gerrit Gezinus was een broer van mijn overgrootvader Gezinus Margus en een zoon van de gezochte Jan Lambers. Ik kom dus in de buurt.
Behalve hij zelf en zijn vrouw Elizabeth Somer liggen tussen hen Margie Alberti, de moeder van Elizabeth en de dochter van Gerrit Gezinus en Elizabeth: Jantiene, Margiene Geziena Lambers, geboren op 25 Dezember 1856, een kerstkindje dus, en overleden 29 Januari 1877. Omtrent Gerrit Gezinus vermeldt de parenteel dat hij samen met Bernardus Jan Somer, dus zijn schoonvader of zwager, de N.V. Drentsche Stoomboot Maatschappij opgericht heeft.
Ten slotte komen we bij het graf van Geziena Margaretha Lambers, geboren 25 november 1837 en dochter van betovergrootvader Jan, en haar man Frederik Johannes Rensing, samen met hun dochter Gerhardina en schoondochter Maria Houwing, die getrouwd was met hun zoon Jan Henderikus. De datum van Maria’s overlijden 20 juli 1917 is nog te ontcijferen.
Kortom, op dit kerkhof liggen tenminste twee van de kinderen van Jan Lambers en Margaretha Rikkers: Gerrit Gezinus en Geziena Margaretha.
Maar na de laatste rustplaats van de ouders tasten wij voorlopig nog in het duister. Wellicht kon de gemeente Assen ons binnenkort uitsluitsel geven.
Dat is dan enkele weken later ook gebeurd. Gezegd werd dat het nog een heel gezoek zou zijn. In de gemeentelijke begraafregisters heeft men niets gevonden, want die gaan slechts terug tot 1881. Plaatselijk onderzoek heeft ook niets opgeleverd. Er is niets meer van het graf terug te vinden. Jammer, want dat zou toch een mooie bekroning van onze zoektocht zijn geweest. Nu rest alleen de herinnering aan een voor mij bijzonder kerkhof met daarop verschillende oude graven van onze familie. Omdat het zo’n eigenaardige sfeer ademt heb ik er nog een paar foto’s van gemaakt.
Deel van de Noorder begraafplaats waar familie van ons rust
De Noorder begraagfplaats zou volgens de gemeente van Assen een van de oudste kerkhoven van het land te zijn en daar is men best een beetje trots op. Ik heb daarop de gemeente laten weten dat het wat mij betreft een monument zou mogen worden. Vooral het gedeelte waar onze familie ligt is erg mooi.
Het doet me dan ook goed een paar jaar later te lezen dat in september 2013 een project gestart is om vanaf de zomer 2014 met vrijwilligers tot restauratie van het geheel te komen. Blijkens informatie te vinden onder “Noorder begraafplaats Assen” is in april 2014 daartoe de Stichting Noorderbegraafplaats Assen opgericht, die in samenwerking met de gemeente Assen, met 36 vrijwilligers in mei 2014 is begonnen met de restauratie. Prioriteit hebben de ijzeren hekken, die worden gerepareerd en opnieuw geverfd in de oorspronkelijke kleuren, soms geheel zwart, soms met zilverkleurige- of witte versieringen
Daarvoor was dit kerkhof al opgenomen in de lijst van te bezoeken begraafplaatsen en wordt het regelmatig aangedaan in ket kader van een Tour de Cimetieres, georganiseerd door Arriva Touring. Bij het bezoek krijgt men dan een uitleg van een gids die allerlei wetenswaardigheden over dit kerkhof weet te vertellen.
Jan Lambers
zie ook