Inleiding
Wie een stadswandeling binnen de diepenring van Groningen maakt mag een bezoek aan de hieronder beschreven en gefotografeerde hofjes niet vergeten.
Achtereenvolgens kwamen wij langs de volgende drie hofjes, alle drie rijksmonumenten:
1 Het Sint Anthoniegasthuis
2 Het Geertruids of Pepergasthuis
3 Heiligen Geest Gasthuis
1 Het Sint Anthoniegasthuis
Dit is het hofje waar Astrid, de dochter van Maja een aantal jaren gewoond heeft. In een piepklein maar gezellig huisje. Het is net als de andere bezochte hofjes een stille, geborgen plek waar het gedruis van de stad nauwelijks doordringt en waar de tijd schijnt stil te staan.
In 2006 is de toegangspoort gerestaureerd en is de tekst daarboven weer goed leesbaar.
BESPODT NIET EEN OUT WYF OFTE MAN NIEMANT WYET WAER "T HEM TOE COMEN CAN"
Het Sint Anthoniegasthuis, gelegen aan de Rademarkt 29, dateert van 1517. Indertijd was het bedoeld voor de opvang van armen en zieken. Tot 1644 werden er ook pestlijders in opgevangen. Daarna , tussen 1698 en 1845 was het in gebruik als dolhuis. Een deel van de inkomsten kwam van de stadjers die zondags tegen betaling naar de gekken of dollen kwamen kijken. Het waren toen nog andere tijden. Nu wonen de bewoners er beschut en beschermd tegen ongenode gasten. Maar overdag heb je er als bezoeker vrij toegang.
Na 1844 werd het een gasthuis voor ouden van dagen. In 1927 werd het complex nog uitgebreid. Tegenwoordig zijn de woningen beschikbaar voor alle leeftijden. Een van de woningen is momenteel ingericht als bed en breakfastpension.
Onder: Herinneringsplaat uit 1726 en 
wijzerplaat met klokje
2 Het Geertruids of Pepergasthuis
Een paar honderd meter naar het oosten, aan de Peperstraat 22, kom je voor de poort van het St Geertruids en Pepergasthuis.
Direct na de ingang in het halletje is het een en ander over de oprichting en de bewoners te lezen.
Dat waren Berneer Solleder en zijn zoon Albert. Zij richtten een “hues ende hofstede” in 1405 in om er “ellendighe pelegrams in to herberghen” voor ten hoogste drie nachten. Het gasthuis werd gewijd aan de heilige Geertruid, die in 652 abdis in het Waalse Nijvel was geworden en die als beschermvrouwe van de reizenden gold.
Hoewel Burgemeesters en Raad het gasthuis begunstigden door het vrij te stellen van alle stadsdiensten, omdat de bewoners en bezoekers “arme lude” waren, schoten de financiële middelen toch tekort toen het aantal reizenden en hulpbehoevende stadjers toenam. Giften van ondermeer Paus Sixtus IV kwamen dan ook goed van pas.
Toen de stad in 1594 protestants was geworden, was er in het gasthuis geen ruimte voor pelgrims.. De voogdij ging toen over op de huisvesting van bejaarden. Toen werd men vanaf zijn 50e al als bejaard beschouwd. In ruil voor een inkoopsom kregen zij onderdak, verwarming, een warm middagmaal en ’s avonds een bord pap. Ook kregen zij wat boter, roggebrood, kaas en per maand ƒ 1,25 (gulden) biergeld!
In 1954 werd het inkopen afgeschaft omdat te weinig mensen in staat bleken het hoge bedrag op te brengen. Vanaf dat moment betalen de bewoners gewoon huur.
De zeventiende eeuw was ook voor het Pepergasthuis een 'gouden eeuw'. De gasthuiskerk werd vergroot en van een orgel en nieuwe preekstoel voorzien.
In 1640 werd het hele gasthuis 'van nijes getimmert', zoals het opschrift boven de hoofdpoort vermeldtt. Net als bij het St Anthonygasthuis fungeerde ook hier, tot in de achttiende eeuw het gasthuis als 'dolhuis'. Dit is nog te zien aan de zware tralies van vijf cellen. De oostelijke muur van de achterpoort is een restant van de oude stadsmuur, met nog zichtbaar een paar schietspleten.
gul bloeiende geraniums in het Pepergasthuis
stille tafrelen op de binnenplaats
In de Pepergasthuiskerk worden regelmatig concerten gegeven, onder andere tijdens het jaarlijkse Peter de Grote Festival in de zomer. Ook is de kerk als trouwlocatie in gebruik. Zo is Irene, de jongste dochter van Maja, er indertijd getrouwd.
3 Heiligen Geest Gasthuis
Het Heilige Geestgasthuis aan de Pelsterstraat 43, ook wel Pelstergasthuis genoemd, is het oudste gasthuis van Groningen. Het dateert van 1267, althans toen is de kapel ingewijd.
Toen is het gasthuis ook voor het eerst genoemd als Paus Clemens IV toestemming verleent om een kapel en een begraafplaats aan te leggen. De kapel, de Pelstergasthuiskerk, is daarmee het oudste nog bestaande deel van het gasthuis. Het heeft een fraai orgel van Hinsz uit 1774 en de oudste klok van Groningen (1459)
De hofjeswoningen zijn gebouwd rondom drie binnenhoven en zijn toegankelijk door een poortgebouw aan de Pelsterstraat.Het is een rijksmonument en behoort tot de categorie religieus erfgoed. In de bijbehorende kerk vindt regelmatig een orgelbespeling plaats. Ook worden er kerkconcerten in gehouden.
Van alle drie door ons bezochte hofjes is dit het grootste. Ook hier vind je prachtig aangelegde en minutieus onderhouden bloemperken en gazons, hier en daar nog verder opgesmukt met decoratieve beelden en andere kunstwerken.
Einde
zie ook