Nog nooit hadden wij Urk bezocht. Dus in deze tijd dat je eigenlijk niet meer te veel moet vliegen een reden om deze ietwat afgelegen plaats eens te bezoeken.
Dat was een geweldige opsteker. Urk is een heel bijzondere plaats, om allerlei redenen. Het is ook een heel fotogenieke plek en buiten dat kun je er ook nog eens bijzonder goed vis eten.
Bij het binnengaan van het centrum wordt je blik al direct getrokken door een bijzonder fraai bronzen beeld van een groep vissers die een sloep op of over het droge trekt. Het blijkt hier om een ijsvlet met glij-ijzers te gaan, die vroeger bij strenge vorst en ijsgang werd gebruikt om de verbinding met het vasteland gaande te houden.
We hadden gedacht dat alleen de haven interessant zou zijn, maar dit dorp heeft veel meer te bieden. Uiteindelijk lijken veel havens toch op elkaar, vooral als er veel moderne jachten liggen die volstrek niet harmoniëren met hun achtergrond.
De straatjes van Urk
Wat direct opvalt en wat Urk gemeen heeft met de meeste andere typische vissersplaatsjes is dat bijna iedereen in een op zich zelf staand meest wat kleiner huis met een puntgevel woont, die onderling niet erg verschillen.
Wat wel verschilt is de decoratie van huis en gevel. Zeer veel huizen hebben een kunstzinnig symbool op hun muur , raam of deur.
Het lijkt er voorts op dat veel Urkers behoorlijk koningsgezind zijn. Een van de anekdotes die je tijdens zo'n Ginkiestocht van de gids wel te horen krijgt is dat tijdens de bezetting de Duitsers het uithangen van onze nationale vlag verboden hadden. Maar als het dan Koninginnedag was, toen nog 31 augustus, dan hingen de vrouwen de was aan de lijnen langs de straat en daarbij hing dan altijd een rood hemd bovenaan. Daaronder een wit sloop of zoiets en dan helemaal onderaan een blauwe broek of zo.
Verder hebben vrijwel alle huizen op amper anderhalf meter afstand van de geven een tuinhekje. Veel mensen zaten daar op deze warme dag door de week achter, omdat dit een tuinloos dorp is. Daarvoor was op de beperkte oppervlakte van dit voormalige eiland geen ruimte. Om die reden is ook nagenoeg het hele dorp geplaveid. Er is nauwelijks een groen perkje te bekennen.
De planten die je ziet staan in potten of hangen in manden, maar worden allemaal goed verzorgd , want het is er een kleurige boel.
In het eerste straatje vertelde een aardige Urker ons dat om de hoek een pleintje was waarop vroeger een huis gestaan had en dat nu belegd was met een soort mozaïek van stenen, waarbij elke steen een deel van de vroegere visserwoning weergaf.
Het ging hier om het straatmozaïek in wijk 2. Het dorp is kennelijk verdeeld in wijken.
Je kunt hier eventueel onder begeleiding van een gids een zogenaamde “Ginkiestocht” doen. Ginkies is Urker dialect voor steegje. Dit hebben we helaas gemist, want van zo’n gids hoor je tal van anekdotes. Wel hadden we van een bewoner al begrepen dat wij niet “in Urk” waren , maar “op Urk”. Eigenlijk wel logisch, want vanouds is het immers een eiland, gelegen op een grote keileembult die de eeuwenlange aanvallen van het water doorstaan had. De “Ginkiestocht” is trouwens bewegwijzerd. Je kunt hem dus ook zonder gids lopen.
Het slingerende straatje waar wij door liepen kwam ten slotte uit bij het strand.
Voor het strand lag het indrukwekkende monument, gewijd aan de vele op zee omgekomen vissers van Urk.
In de muur rondom waren per jaar de namen van slachtoffers aangegeven. Het leek veel op het even indrukwekkende monument dat we eerder in Paesens Moddergat , in Noordoost Friesland gezien hebben, waar eind 19e eeuw bij een scheepsramp een groot deel van de mannelijke dorpsbevolking was omgekomen.
Tegenwoordig wordt ons consumenten aangeraden minder vlees en meer vis te eten. Maar hier zie je dat de vis inderdaad ook wel erg duur betaald wordt. Het monument in Urk toont wat de aantallen slachtoffers betreft gelijkenis met een oorlogsmonument. In totaal 280 namen zijn er te lezen. Allemaal van mannen en jongens die op zee gebleven waren, zoals dat heet.
Vanaf dit punt heb je intussen een geweldig mooi uitzicht op wat er nog van het IJsselmeer is over gebleven. Bij goed zicht en dat hadden we zie je in het noorden de kust van Friesland, in het noordwesten die van Noord-Holland. Ook hadden we zicht hadden op de batterij windmolens aan de oostzijde. De aanwezigheid daarvan roept bij velen gemengde gevoelens op. Maar echt lelijk kon ik ze hier toch niet vinden, al zullen de meningen hierover zeer verdeeld zijn.
Wat in ieder geval wel erg mooi was, was het kleine intieme strand, met een goed afgeschoten deel van het water dat als zwembad fungeerde. Het viel ons op dat er vrijwel niemand zat. Trouwens , Urk wordt überhaupt nauwelijks door toeristen bezocht. Het leek wel of wij de enigen waren. Terwijl het toch veel mooier is dan bijvoorbeeld het door toeristen overlopen Volendam. Urk is wat ons betreft dan ook terecht in zijn geheel beschermd dorpsgezicht. Dat er niettemin nauwelijks mensen van buiten komen zal wel met de wat afgelegen ligging van Urk te maken hebben.
Vlak aan het strand was ook het knusse Kerkje aan Zee. Naast dit kerkje lazen we aan het hek rond het kerkhof op een bord dat hier door een arts in 1877 een schandelijke grafschennis was gepleegd. De man stal er drie schedels, die hij vervolgens aan de Utrechtse Universiteit aanbood. Die pleegde er onderzoek aan om vast te kunnen stellen of Urkers kenmerken vertoonden van de “oer-Nederlander”. In de 20 eeuw werden in dat verband ook nog schedelmetingen van Urker kinderen gedaan. In 2007 werden de schedels door het inmiddels opgerichte Comité Urker Schedels terug gevraagd van het Utrechts Universiteitsmuseum. Het verzoek werd ingewilligd en op 20 juli 2010 vond de plechtige teruggave plaats in het Kerkje aan Zee en werden dschedels herbegraven op het kerkhof.
Hierna liepen wij naar de haven, toch het aanvankelijke hoodfdoel van onze trip. Het mooie van deze haven is dat je er nog steeds een heel aantal authenthieke kotters ziet liggen aan wat hier toepasselijk de Kotterstraat genoemd wordt. Maar eerst passeerden wij nog het bevallige vuurtorentje.
Daarna kwam de haven in zicht.
Vervolgens kwamen we langs een kleine scheepswerf.
Ten slotte liepen we dan langs de boten. Gelukkig lagen de moderne plezierjachten niet direct in het zicht. Het ging ons om de vissersboten.
Tot slot nog een paar foto's van zo maar een paar straatjes.
Vis eten in Urk
Het einddoel van onze wandeling was de haven en het hieraan gelegen etablissement de Boet. Dat dit restaurant het meest werd aanbevolen door de verschillende beoordelingssites konden wij na het genieten van de door ons hier bestelde vissalade volledig onderschrijven.
Misschien wel de lekkerste vissalade die we ooit gehad hebben. Allemaal van lekkernijen uit de Noordzee. Op een verrukkelijke wijze waren die aangemaakt met verschillende soorten groente, die we niet eens allemaal konden thuisbrengen. Dus niet gewoon met zes miezerige slablaadjes zoals we die avond nog in Blokzijl zouden eten. (Maar dat was dan ook niet bij Kaatje)
De bediening was vriendelijk, maar niet geheel geschoold. Zo wist de dame niet te vertellen wat we op onze tafel geserveerd kregen. We hadden namelijk de warme rode poon niet herkend.
Wat me ook wat tegenviel was dat de wijn in een glazen bekertje geserveerd werd. Bij zo’n exquise salade past toch wel een chic wijnglas vonden wij. Verder wordt er daar geen tapbier geschonken.
Maar daar tegenover zaten we prima op het terras in de schaduw met uitzicht op de bedrijvige haven van Urk. Dus al met al beslist een reden voor een herhaling, zeker ook de aangename prijskwaliteitsverhouding in aanmerking nemend.
Meer info over Urk
Schokland
Na Urk reden we naar het werelderfgoed Schokland. Dat ligt amper 15 km van Urk vandaan en kan dus mooi met een bezoek daaraan gecombineerd worden. Het was er een nogal eenzaam gebeuren. Het lijkt wel het minst bezochte museum van Nederland. Dat gold zowel voor het museum op de zuidpunt van het eilandje als voor de aan de andere kant van de provinciale weg, die het voormalige eiland doorsnijdt, gelegen Gesteente Tuin. Daar waren wij per ongeluk het eerst terecht gekomen. Je kon er een interessante wandeling maken langs verscheidene uitstallingen van gesteentesoorten, waarbij overal was aangegeven hoe die gesteenten ontstaan waren. Het leek ons ook voor wat grotere kinderen interessant. Verder was er in het bijbehorende infocentrum veel op geologisch- en stenengebied te zien.
De route van de Gesteente Tuin naar het museum was merkwaardig genoeg niet aangegeven. Pas als je weer op de provinciale weg was aangekomen werd de ligging duidelijk.
Daar pas was ook goed het hoogteverschil met de omgeving te merken. Voor die tijd had je alsmaar door het aangelegde Schokkingerbos gereden, dat het grootste deel van het eilandje bedekt.
In het kleine museum kreeg je een goed beeld van de lotgevallen van het eiland en haar bevolking. Die bevolking had het vroeger niet gemakkelijk gehad. Niet alleen met het water maar ook niet met elkaar. Want in het noordelijke stukje waren ze protestants geweest en in het zuidelijke stuk katholiek en dat ging niet samen. Het was nog net niet dat ze elkaar van het eilandje afgooiden, maar gemengd huwen was er niet bij.
Door de alsmaar verslechterende economische omstandigheden besloot koning Willem III ten slotte dat het eiland ontruimd diende te worden. Dat gebeurde in 1859.
Na dit toch wel interessante intermezzo reden we door naar Vollenhove, waar we net als op Urk ook nog nooit geweest waren.
Einde
Eventueel ook interessant
Bezoek aan de historisch belangrijke stad Dordrecht
Bezoek aan Slot Loevestein en Woudrichem
Wandeling door de oude binnenstad van Nijmegen