Is wandelen in het bos van Klein Duimpje en de Reus. Met zijn lange lanen, waar langs geweldige beuken en eiken elkaar naar de kroon steken in hoogte en dikte. En waarbij de beuken zich vaak op een voetstuk plaatsen, waar je als een klein duimpje met ontzag en verbazing naar kunt kijken.
Afer Ventus (muziek)
Het Quintusbos bij Harendermolen, gemeente Haren, is dan ook een oud bos. Al in 1824 is het aangelegd, als parkbos, op een wat geaccidenteerd stukje van de Hondsrug, die brede zandrug die zich van zo ongeveer bij Emmen tot aan de Martinitoren in de stad Groningen uitstrekt. Het lijkt wel wat op Vosbergen, Hooghullen, Lemferdinge en Oosterbroek die ook zijn aangelegd als parkbos bij een landhuis, maar die gelegen zijn aan de Drentse kant van de Drentse Aa. De Drentse Aa loopt net achter het Quintusbos, op de plek waar de bewoners van het Huis te Glimmen, aan het einde van de lange oprijlaan, er het zicht op hadden.
Drentse Aa, achter het huis te Glimmen
De geschiedenis van het Quintusbos gaat ver terug. Al in de middeleeuwen was er een kasteel te Glimmen. In 1226 werd dat verwoest, zoals hele oude kastelen altijd verwoest werden. Later werd op deze plek een buitenhuis gebouwd dat in de loop der eeuwen door verschillende, welgestelde, families bewoond is geweest. Meestal kwamen zij uit de stad Groningen en brachten zij de zomer door in de mooie omgeving van Glimmen. Het heette dan ook het Huis te Glimmen.
Het parkbos werd geleidelijk uitgebreid tot een landgoed van ruim 133 ha. Toen was het 1832. Behalve diverse wei- en hooilanden en het bos behoorden ook de theekoepel annex portierswoning aan de Rijksstraatweg (17) en de twee "bouwhuizen" aan de Meentweg aan de achterzijde van het complex er toe. Midden door het bos loopt een lange oprijlaan naar het vroegere Huis te Glimmen. Die laan begint aan de Rijksstraatweg bij Harendermolen. De ingang is herkenbaar aan de fraaie witgepleisterde theekoepel annex portierswoning.
Ingang Quintusbos vanaf Rijksstraatweg Glimmen
Laan die het Quintusbos doorsnijdt en naar het "Huis te Glimmen" voert
Aan het eind van de 19e eeuw was het landgoed in bezit van een notaris die Quintus heette en naar hem is het bos genoemd.
Na een ingrijpende restauratie eind vorige eeuw wordt het "Huis" particulier bewoond, evenals de boerderijen en de dienstwoning op het landgoed. Het "Huis" is niet voor het publiek te bezichtigen.
Het Quintusbos zelf is tegenwoordig een beschermd complex in de zin van de Monumentenwet. Het is tegenwoordig eigendom van Staatsbosbeheer en vrij toegankelijk voor wandelaars. Vanwege de afwisseling van oud bos van beuken en eiken, voorzien van een onderbegroeiing van vlier en hulst, met weilanden toeven er vele zangvogels, spechten, uilen en ooievaars. Ook reeën en eekhoorns laten zich regelmatig zien.
Aan de rand van het bos zijn enkele picknickbanken geplaatst die gemakkelijk per auto bereikbaar zijn.
Tot voor kort was het Quintusbos zwaar verwaarloosd, maar sinds Staatsbosbeheer met groot onderhoud gestart is, heeft het bos grotendeels haar aanzien als parkbos herwonnen en is het voor jong en oud een lust om er door heen te trekken.
Er zijn maar weinig bossen in de wijde omgeving waar zo’n grote verzameling aan oud geboomte te zien is. Het lijkt of de beuken en eiken wedijveren wie van hen de grootste, de hoogste, de dikste of de meest bizarre mag zijn. Doordat Staatsbosbeheer een aantal woudreuzen gekapt heeft, kan de fotograaf zich verlustigen aan het spel van licht en schaduw.
Kroon van een beuk, een woud op zichzelf
Het Quintusbos is hiermee zowel voor jong als oud een mooi wandelbos. Bezienswaardig zijn de bizarre wortelstelsels van de beuken. Vooral in het voor- najaar oogt het blad van beuk en esdoorn fraai. Er huist aan de Rijksstraatwegzijde een roekenkolonie en aan de zelfde kant is een geluksbankje geplaatst, waarin gekrast mag worden.
het middendeel in het Quintusbos, open
een"Klein Duimpje"
het "geluksbankje"
kleine poel in het Quintusbos
Dankzij kap meer onderbegroeiing
Het wortelfort van een woudreus
Dankzij kap weer lichtspel
Het verzetsmonument
Een object dat speciale aandacht trekt is het aan de achterzijde van het bos gelegen verzetsmonument.
Het ligt vlak naast een kromming in het pad, dat een paar meter parallel loopt aan de bredere zandweg, de Oosterbroekweg. Daar stuit je als wandelaar op het monument dat gewijd blijkt te zijn aan Anda Kerkhoven. Toen ik het voor het eerst ontdekte werd ik getroffen door de eenzaamheid van het monument. En door de naam en leeftijd van degene die er op vernoemd was: Anda Kerkhoven. Een vrouw dus en ze bleek pas 26 jaar te zijn toen ze op deze plek werd omgebracht. Dat trof mij en toen ik het monument nog eens bezocht wilde ik weten wie deze vrouw was, wat haar er toe bewogen had om in het verzet te gaan en waarom ze hier in zo'n grote eenzaamheid door de bezetter was omgebracht. Dat voerde mij onder meer naar de website, die geheel aan haar gewijd is. Daar kreeg ik antwoord op bijna al mijn vragen.http://andakerkhoven.homestead.com/
Anda bleek deel te hebben uitgemaakt van de verzetsgroep ”De Groot”. Dat was een heel bijzondere verzetsgroep. Deze groep, onder leiding van Gerrit Boekhoven, opereerde namelijk geheel vanuit socialistische en pacifistische gedachtengoed. Anda die in de oorlog studeerde aan de Rijksuniversiteit van de stad Groningen sloot zich in 1944 bij deze kleine verzetsgroep aan en hield zich hierin onder andere bezig met het vervaardigen van vlugschriften, die zij zelf rond bracht. Wat daar voor gevaarlijks voor de Duitsers in stond is niet duidelijk, omdat zij handelde vanuit haar overtuiging van geweldloosheid. Verder hield de groep de Groot zich bezig met het op vreedzame wijze verkrijgen van bonnen die ze onder behoeftigen verdeelde. Overvallen op distributiekantoren, wat andere verzetsgroepn vaak deden, was er bij deze pacifistische groep niet bij.
Maar toen zij op 27 december 1944 door de Sicherheitsdienst werd gearresteerd werd zij in het Scholtenhuis te Groningen aan zware martelingen onderworpen. Toch bleef zij aan het einde toe zwijgen, wat haar het aureool van een martelares heeft meegegeven. Volgens een celgenote zou Anda's halsstarrige zwijgen en haar ook in deze barre omstandigheden opvallend teruggetrokken houding, de beulen tot razernij hebben gebracht. Toen de bevrijding naderde, waren haar beulen bang voor de wraak van Anda zelf of voor een zware straf na afloop van de oorlog. Deze vrees zou mede geleid hebben tot de beslissing deze bijna mystieke, oosters uitziende vrouw- zij had lange tijd in Nederlands Indie gewoond- te executeren. Dat gebeurde door Nederlandse SD ‘ers, op de Oosterbroekweg, de zandweg achter het Quintusbos. Dat gebeurde samen met Gerrit Boekhoeven en samen werden ze ter plekke in een kuil gedumpt. Het was 19 maart 1945, nog geen maand voor de bevrijding van Groningen. Twee dagen later werd daar nog een verzetstrijdster van hun groep geëxecuteerd.
Onder de beuken die 58 jaar eerder ook al de stille getuigen waren geweest van een verschrikkelijke misdaad van Nederlandse SD’ers, die daarvoor na de oorlog berecht zijn, is in 2003 deze gedenksteen onthuld.
Het gaat hier te ver om te verklaren waarom alleen Anda daar een monument heeft gekregen. Dat was onder andere omdat Gerrit Boekhoven al een monument op de Noorderbegraafplaats in Groningen had gekregen , waar op 22 juni 1945 ook de stoffelijke resten van Anda opnieuw ter aarde werden besteld. In 1967 werd zij herbegraven op de erebegraafplaats Loenen.
Het verzetsmonument voor Anda Kerkhoven
De stille groene getuigen van toen staan er nog steeds
Muziek: Het opgenomen muziekfragment, Afer Ventus, is van Enya uit diens album Shepherd Moons Year 1991