Een groot deel van Drenthe is gelegen op het Drents Plateau. Dit is een door de voorlaatste ijstijd, het Salieen (ca 150.000 jaar geleden), gevormde afzetting, die op het hoogste punt ruim twintig meter boven de omgeving uitsteekt. Het huidige bekenstelsel is echter in de laatste ijstijd ontstaan, het Weichselien, Vanuit het centrale deel, het gebied rond Schoonlo waar de Drentse waterscheiding zich bevindt, lopen radiale beekstelsel in drie richtingen.
In Noordelijke richting lopen de Drentse Aa en het Peizer en Eelder Diep. Daarvan ontspringen alleen enkele bovenloopjes van de Drentse A zich vanaf ongeveer deze waterscheiding.
Dit is bijvoorbeeld het Amerdiepje, dat even ten noorden van de sterrenwacht bij Hooghalen ontspringt. Het Amerdiepje gaat nadat het Anreperdiepje er zich mee heeft samengevoegd over in het Deurzerdiepje. Daarna zal het nog verscheidene malen van naam veranderen, al naar gelang het dorp waar het langs stroomt. Zo zal het nog een eindje het Lonerdiep heten daarna het Taarlose Diep, waar zich het Gasterse Diepje mengt. Dit Gasterse diepje is weer de voortzetting van het Rolderse Diepje , die stroomopwaarts bij Anderen het Anderse
Diepje gaat heten. Deze beek ontspringt even ten zuidoosten van het Grolloërveld.
Gaan we vervolgens weer naar de samenvloeiing het Oudemolensche Diepje dan komen we na een paar kilometer in de Schipbeek, bij Schipborg. Bij Schipborg heeft de laatste samenvloeiing plaats, namelijk die met het Anlose Diepje, dat even onder Anlo ontspringt.
Daarna heet de Schipbeek nog een tijdje het Westerdiep alvorens het de naam van Drentse A krijgt.
De bovenlopen van het Peizerdiep ontspringen wat noordwestelijker, waaronder even benoorden het Fochteloerveen, bij Norg en rondom het Westerveld bij Zeyen. Het Eelderdiepje ontspringt even ten Noorden van Vries.
Dat is dus ook ongeveer het verval van de hier ontspringende beken. Het Drents Plateau loopt af in noordwestelijke richting. Hierbij kunnen we twee beekgebieden onderscheiden nl. het beekgebied in het midden dat het stroomgebied van de Drentse A vormt
en het meer westelijk gelegen stroomgebied dat zijn water gedeeltelijk ook ontleent aan de veengebieden ten westen van het Drents Plateau. Aan de oostkant wordt de grens gevormd door de Hondsrug.
Het gebied ten oosten van de Hondsrug watert af op de Hunze. De waterscheiding Noordzuid loopt ongeveer op de lijn Hooghalen, Schoonlo.