Onderstaande fietsroute voert langs een aantal monumentale bomen in en rond de gemeente Tynaarlo en ligt voor een groot deel in het Nationaal Park Stroomdallandschap Drentse Aa. Onderweg worden enkele fraaie oude dorpen van Drenthe aangedaan, waarbij ook gelegenheid is om met interessant historisch erfgoed kennis te maken. Ten slotte zijn een royaal aantal gelegenheden vermeld waar een verfrissing of meer kan worden bekomen of waar een wandeling kan worden begonnen. De lengte van de route is ongeveer 45 km.
Startpunt
Startpunt is de parkeerplaats van Villa Vosbergen, Vosbergerlaan 34 in Paterswolde. Dit is een van de 37 Rijksmonumenten van Eelde. De villa is ontstaan in 1894 uit een toen al bestaande boerderij. Binnen is het muziekinstrumentenmuseum gevestigd. Vanaf donderdag tot en met zondag bestaat er gelegenheid om in het met fraaie en lommerrijke bomen omringde terras iets te nuttigen.
1 Vanaf Villa Vosbergen volgen we zuidoostwaarts een fraai fietspad langs een laan van eiken en beuken richting het landgoed Oosterbroek. Bij een driesprong met een ANWB paddenstoel gaan we nu linksaf , het fietspad op naar Glimmen, over de Oosterbroeksebrug en onder de A28. Aan eind eweg rechts gaan we de Meentweg op richting Glimmen.
2 We rijden nu langs het Quintusbos (links) en het Huis te Glimmen (rechts), waar het informatiebord ter plaatse interessante informatie over vermeldt. Even verderop , op nr 15 treffen we een zogenaamde keuterie aan, een monumentaal boerderijtje, genaamd de Mousehorn. Het is een rijksmonument. (foto) Pal er naast staat een oude geknotte Hollandse linde, die prachtig harmonieert met het fraai gerestaureerde boerderijtje.
Dit monument is beschreven in de publicatie “Onder het wakend oog van de Stad: Noordlaren aan de Hunze en Glimmen aan de Drentse Aa ” van mevrouw P.A.C. Prins-Poorter. Aanwezig in de Groninger Archieven.
De weg vervolgend bereiken we de Rijksstraatweg. Hier rechtsaf om vervolgens op de driesprong het fietspad langs de Zuidlaarderweg in te slaan, richting Noordlaren . We passeren daarbij eerst ter linkerzijde de Kastanjehoeve (Zuidlaarderweg 4) Na de spoorovergang fietsen we al gauw langs een monumentale beukenweg. (foto) Bij de kruising gaan we rechtsaf , waarop we ter rechterzijde al gauw de Blanke Hoeve gewaar worden, waarin het op warme dagen aangenaam toeven op het schaduwrijke terras is.
4 Noordlaren passerend komen we na enkele kilometers op een kruising . We zijn dan in Midlaren en slaan hier rechtsaf de Tolhuisweg in en vervolgens linksaf de Schutsweg in naar de twee achter elkaar gelegen hunebedden D3 en D4 (foto) aldaar met een groep bezienswaardige oude eiken ..\..\Pictures\Bomenstichting\Midlaren , zomereiken bij hunebedden-2.jpg Voor een nadere beschrijving zie http://www.hunebedden.nl/d03.htm
5 Terug bij de uitgang rijden we even terug en gaan dan rechtsaf het Hunebedpad in en bereiken dan weer de Groningerstraat, waar we rechtsaf slaan, opnieuw richting Zuidlaren. Hier staat even voorbij Ristorante &Pizzeria La Vitae e Bella een prachtige knotlinde aan de Groningerstraat 25.
Even daar voorbij vlak voor de bocht naar rechts staat pal naast een boerderij een majestueuze groene beuk. Bijna daarnaast staat echter een minstens even imposante boom. Dit zou gaan om de oudste linde van Noord-Nederland. Deze boom heeft een stamomtrek, gemeten op 1,30 m hoogte, van 4,50 m bij een hoogte van 8 meter.
Rechts zien we de naakte boom. Hieronder in de zomer in zijn volledige bladhabijt
6 Doorrijdend komen we aan in Zuidlaren en zien we rechts de Sprookjeshof met daarnaast een van de grootste bruine beuken in de verre omtrek.
In opdracht van de gemeente Tynaarlo heeft de Bomenwacht van Landschapsbeheer Drenthe in 2017 hieromheen een zogenoemde groeiplaatsverbetering uitgevoerd. De wortels van de 200 jaar oude boom kregen als gevolg van de met grind bedekte parkeerplaats namelijk onvoldoende vocht, zuurstof en voedingsstoffen. Dat leidde tot een krimp van de kroon, waarin dode punten verschenen.
Het reddingsplan is ontwikkeld door Landschapsbeheer Drenthe en is in samenwerking met Brand Boomverzorging uitgevoerd en had als doel de boom weer gezond te maken, zodat deze nog zeker honderd jaar mee zou kunnen . Het plan hield het volgende in.
Ploffen van de grond Eerst werd het grind verwijderd. Daarna werd de grond “geploft” , dat wil zeggen los gemaakt. Dit gebeurde met een compressor en met perslucht, die de grond uit elkaar blies. Tegelijkertijd werd vulkanisch materiaal in de grond geblazen. Vervolgens werd de grond afgedekt met een strooisel van gefermenteerd blad en dun hout, een schimmeldominante compostlaag en een afdeklaag dennenboomschors. Als afronding werd vijf kilo wormen ingebracht, die moesten gaan zorgen voor de verspreiding van de organische materialen.
7 Bij de driesprong rechtsaf, de N386 op. Van hier zijn we al snel op de Kerkbrink in centrum Zuidlaren. Hier staat voor Eetcafé Brinkzicht en “De Gouden Leeuw” in een sfeervolle omgeving een monumentale paardenkastanje. Hij staat vrijwel tegen de gevel van het eetcafé Brinkzicht. Direct daarnaast was vroeger Hotel Zondag gevestigd. Mede door de paardentram, was Zuidlaren toen al een geliefd uitgaanscentrum. Hotel Zondag is verdwenen. “De Gouden Leeuw” – vroeger een van de geliefdste dancings in Noord-Drenthe- is er voor in de plaats gekomen. Wij uit Assen kwamen daar in de jaren zestig geregeld om te dansen. Maar in die tijd hadden wij nog wat minder oog voor de toen ook al ongetwijfeld fraaie paardenkastanje.
Het gaat hier om een van de oudste witte paardenkastanjes in Drenthe. Haar omvang op “taillehoogte” (van 130 cm) bedraagt maar liefst 4.1 meter bij een hoogte van ongeveer 23 meter. De boom heeft een oude wond aan de gebouwzijde, door het uitbreken van een tak. Er zijn span- en stormankers in de kroon geplaatst. Mede door de hoge veiligheidseisen vanwege de standplaats is regelmatige inspectie nodig. De conditie is sinds de registratie (1995) nog steeds redelijk. De boom groeit ook nog steeds. Sinds de vorige waarneming in 2014 was de boom op 4 november 2020 al weer 6 cm in omvang toegenomen.
8 We rijden nu door het centrum van het dorp westwaarts richting N34. Na een paar kilometer, even voor een kruising met verkeerslichten, draaien we links de hoofdingang van Dennenoord in voor bezichtiging van talrijke monumentale bomen aldaar, i.h.b de Japanse esdoorn bij de Ontmoetingskerk en de treurbeuk op de begraafplaats.
In 1895 opende het eerste gesticht van de Vereeniging tot Christelijke verzorging van Krankzinnigen en Zenuwlijders in Nederland, haar deuren. Dit gebeurde in een dennenbos in Zuidlaren. Zuidlaren werd daarmee een begrip in het hele Noorden. Als je naar Zuidlaren moest wist iedereen hoe laat het was. Dan was het niet best met je. Meestal kwam je net als Berend Botje, die ook uit Zuidlaren kwam, niet weerom.
In 1935 werd een nieuw, meer voor het publiek zichtbaar paviljoen gebouwd, het Noorder Sanatorium, ontworpen door de architect Egbert Reitsma. Dit gebouw is een ware blikvanger, niet in het minst ook door de prachtig aangelegde tuin.
Het ene zowel als het andere complex is al geruime tijd niet meer uitsluitend in gebruik als een inrichting voor geesteszieken. Het accent bij Dennenoord ligt tegenwoordig op de langdurige vervolgbehandeling van volwassenen met complexe psychiatrische problemen mensen, gericht op reïntegratie. Het Dennenoord-complex is eigendom van Lentis.
De parkaanleg werd verzorgd door de tuinarchitect Jan Vroom. Het complex vormt feitelijk een klein dorp met verschillende brinkjes en veel groen. Dennenoord is een van rijkswege beschermd dorpsgezicht van in totaal meer dan 90 hectare. Daarnaast zijn verscheidene gebouwen op zichzelf een monument. Dat geldt onder andere voor het hoofdgebouw in Neo-Renaissancestijl en de Ontmoetingskerk in Neo-Romaanse stijl. Direct naast de ingang staat een geweldige Kaukasische Vleugelnootboom.
Door het park loopt een hoofdroute, die we per fiets kunnen volgen. Een zeer in het oog springende boom langs deze hoofdroute boom is de Tamme Kastanje.
Een van de meest markante bomen is de treurbeuk bij het hoofdgebouw, ietsje verderop.
Een eindje daar achter bevindt zich de Ontmoetingkerk met daarvoor prominent op het grote gazon een prachtige meerstammige Japanse esdoorn.
Aan de zuidkant van het park bevindt zich de begraafplaats met de tot de verbeelding sprekende treurbeuk. Ook deze is een van de meer dan 10 monumentale bomen die de Bomenstichting op Dennenoord heeft geregistreerd.
De parkachtige publieksvriendelijke omgeving heeft gemaakt dat het Pieterpad er tegenwoordig doorheen loopt. Eventueel kan de bezoeker een rondleiding over het terrein krijgen. En ook is er een trimroute voor liefhebbers uitgezet, waarbij men heel wat bomen passeert.
9 We verlaten Dennenoord weer via de hoofdingang en gaan bij de kruising links de Schipborgerweg op en vandaar naar de Berkenweg. Na de tunnel onder de N34 wordt dit de Borgweg. De weg vervolgen op de Schipborgerweg richting Anloo. Links komen we langs De Strubben en even later langs het Kniphorsterbos. Desgewenst is vanaf een van de parkeerplaatsen hier een mooie wandeling te maken. De Borgweg, later overgaand in de Schipborgerweg vind ik een van de mooiste boomomzoomde wegen in onze provincie.
Doorrijdend naar Anloo komen we uit bij de Magnuskerk aan de Bink. De zomereiken bij de Magnuskerk zijn nog op aanwas. De kerk zelf is meer het aanzien waard, maar wordt helaas deels aan het zicht onttrokken door de nog geen monumentale bomen. De kerk is dan ook veel ouder. Deze dateert uit de elfde eeuw en behoort daarmee tot de oudste stenen kerken van ons land. Daarvoor stonden er al houten voorgangers op deze plaats. Bijzonder in het interieur is het orgel. Verder werd er in het verleden in deze kerk recht gesproken, dat nog jaarlijks op de derde zaterdag in augustus wordt herdacht en veel publiek trekt.
Deze kerk leent zich ten slotte uitstekend voor het organiseren van kleine concerten. Zoals ter gelegenheid van de 100e verjaardag van mijn moeder in 2013.
Tegenover de kerk kan men zich op een aangenaam gelegen terras laten verwennen met dranken en spijzen. Er is daar ook een oplaadpunt voor E-bikes.
Willen we echt monumentale bomen zien , dan moeten we even naar de Bosweg nr 6, waar de Algemene begraafplaats zich bevindt. Daar komen we door richting Annen te rijden. Vanaf 1829 werd begraven in kerken verboden. Nieuwe begraafplaatsen werden nadien buiten de bebouwde kom aangelegd. Vanaf deze periode is de Algemene begraafplaats op deze locatie in gebruik. De oudere bomen kunnen dus geplant zijn in de 19e eeuw. De dikste beuken op deze begraafplaats hebben een stamomtrek van ruim 3 1/2 meter.
De grootste boom hier is echter de zilveresdoorn. Deze heeft een omtrek van meer dan 500 cm. De maximale leeftijd van deze soort is 125-150 jaar. Het is een imposante boom die mooi vrij is uitgegroeid. De stam is solide en er is geen schade in de kroon. De conditie is nog altijd voldoende. De boom behoort tot de dikste zilveresdoorns van Europa. In Drenthe is de boom de dikste zilveresdoorn en nummer 8 in de lijst van alle soorten monumentale bomen.
Maar ook de treurbeuk bij de ingang is imposant en het zelfde geldt voor de groene beuken in het pad daar achter.
10 Route vervolgen met de Gasterenseweg naar Gasteren, waar zich enkele monumentale bomen bevinden. De eerste is de Hollandse Linde aan het Oosteinde 13. Dit is een knotlinde.
Daarna slaan we bij de kruising af naar de Hoek , waar op nummer 35 , helaas niet dicht te benaderen, een reusachtige Hollandse Linde staat. Fietsen we terug naar de kruising , waar zich een pannenkoekenboerderij bevindt, en gaan hier links af. De eerstvolgende weg rechts is dan Gagels, waar ons op nummer 1 een witte paardenkastanje op wacht. Bij het zelfde huis staan ook twee knotlindes.
Een interessant weetje vertelde de eigenaar ons dat de eigenaar van het enorme gazon aan de andere kant van de weg dit uitsluitend gebruikt om te kunnen maaien, als hobby. Dat karakteriseert wel heel treffend het enorme verschil in rijkdom van dit dorp van nu ten opzicht van voor de oorlog. Toen was Gasteren een van de armste boerendorpen van de provincie en van het land. Nu straalt het een welzijn uit die je op niet veel andere plaatsten tegen komt. We zullen dat onderweg nog meer zien.
12 We rijden nu richting Oudemolen en komen dan langs de Gasterense Duinen. Eventueel is hier vanaf een parkeerplaats al weer een fraaie rondwandeling te maken met ook hier menig interessante boom.
De weg vervolgend komen we even voor Oudemolen bij een fotogeniek bruggetje over het Oudemolense Diepje. Dit diepje is dan inmiddels ongeveer voor de zesde keer van naam veranderd. De eerste naam voor dit diepje is het Amerdiepje genoemd naar het gelijknamige dorpje Amen. Dan krijg je het Anreperdiepje, dat overgaat in het Deurzerdiepje, dat overgaat in het Taarlose Diepje. Genoemd naar Taarlo dus En dan komt dit Oudemolense Diepje Het gaat hier steeds om de hoofdstroom van de Drentse Aa. Op deze brug bevinden we ons in het hart van het Nationaal Park Stroomdallandschap Drentse Aa. Er is veertig jaar over gesteggeld om te krijgen wat het nu is. Maar toen had je ook wat. Het is niet voor niks een toeristische topper van de eerste orde geworden. Hotels, B&B’s, eet-en drinkgelegenheden etc. Het is dan ook een eldorado voor de actieve rustzoeker en natuurliefhebber.
13 Even naast deze stroom loopt een mooi fietspad naar Zeegse. Alleen wie toe is aan de versterking van de inwendige mens kan even doorfietsen naar Oudemolen om zich daar op het terras van Herberg de Fazant, Hoofdweg 118 te laten verwennen.
Het fietspad naar Zeegse inslaand houden we bij een splitsing links aan. We rijden dan langs een prachtig wijds, licht glooiend veld, het Molenveld. Uiteindelijk komen we dan bij de in de eenzaamheid staande oude molen van Oudemolen uit. Even hiervoor gaat het fietspad naar Zeegse rechtsaf. Na ongeveer een kilometer zijn we dan in Zeegse. Hier staan verscheidene bomen die op de provinciale lijst van monumentale bomen voorkomen. Om te beginnen bij nr 21, waar tegenover in een weitje een mooie linde pronkt. Bij de nummers 50, 48, en 46 komen we vervolgens een serie eiken en enkele beuken tegen. We zijn dan inmiddels in "downtown" Zeegse waar een splitsing naar o.m.Schipborg voert.
Maar we blijven in Zeegse, omdat er in de Zeegserduinen nog veel moois te zien valt. Dit is deels een zandverstuiving, gelegen naast een lager gelegen ven: het Siepelveen. Je kunt hier twee dingen doen. Het ven rondlopen of de mysterieuze jeneverbes gaan zoeken. Deze laatste heeft zich verstopt ergens in de heide naast de zandverstuiving. In 2019 is deze boom uitgeroepen tot de mooiste boom van Drenthe. Bezitters van een smartphone kunnen via Maps de gps-coördinaten van de mooiste boom van Drenthe aangeven: 530696284/ 66523215. 
Hierover stond op 2 september 2019 het volgende bericht in het Dagblad van het Noorden
“Een enorme jeneverbes bij de Zeegser Duinen in het Drentsche Aa-gebied is de Drentse kandidaat voor de titel Boom van het Jaar 2019.
Bij de Boom van het Jaar verkiezing draait het om markante bomen met een bijzonder verhaal. Het kan gaan om een historisch verhaal of om een boom met een bijzondere maatschappelijke waarde voor een dorp of stad. De grillig gevormde jeneverbes bij het Siepelveen speelt een rol in het verhaal van Waggel Jan, een negentiende eeuwse zwerver die zijn geld verdiende met de pluk en verkoop van jeneverbesjes.
Tijdens deze zoektocht kom je ook gegarandeerd de al even bizar gevormde grove den tegen en anders wel de prachtige groene beuk even naast het vennetje, waarvan de kroon vanwege de al heel laag beginnende bizarre vertakking breder is dan de hoogte van de boom, wat bij een beuk een grote zeldzaamheid is.
Na deze zoektocht kan desgewenst op het aangename terras van Grand café Het Witte Huis, Schipborgerweg 7 in Zeegse van een redelijk uitgebreide kaart iets uitgekozen worden. Vanaf dit terras heeft men uitzicht op een flink uit de kluiten gewassen populier. Het nabijgelegen Fletcher Hotel is een wat luxere optie.
We vervolgen onze route nu op de Hoofdweg, de Hunebedstraat en de Stationsstraat naar de N386. Hier steken we de spoorwegovergang over naar Tynaarlo.
13 In Tynaarlo aangekomen nemen we bij de rotonde de eerste afslag en slaan vervolgens rechtsaf de Dorpsstraat in. Bij de nummers 55 en 21 fietsen we langs een imposante linde en groene beuken. Bij T-splitsing kunnen we bij Hageneind 8 en 15 enkele zomereiken en een Hollandse Linde bekijken.
Terugrijdend naar de Dorpsstraat en deze verder uitrijdend passeren we links aan het einde nog een rij imposante beuken.
14 Bij de rotonde voor het viaduct gaan we onder de A28 door en vervolgen de weg naar Vries. Bij de tweede rotonde slaan we rechtsaf de Meerweg in, die door het industrieterrein van Vries naar het Noord-Willemskanaal voert en daar overgaat in de Sluisweg. Van hier af hebben we een fraai uitzicht op de aan de overkant van het kanaal gelegen buitens met mooie bomen.
Bij de brug steken we deze over en komen dan via de Hondstong op de Rijksstraatweg, waar we rechtsaf slaan en het fietspad naar de Punt volgen. We fietsen hier langs een van de meest monumentale rijksstraatwegen van het Noorden. Jammer dat enkele van de majestueuze beuken het hier afgelegd hebben en vervangen moesten worden door jongere exemplaren.
15 Bij de rotonde nemen we de tweede afslag die naar Eelde-Paterswolde voert. We rijden dan langs het vliegveld en naderen het bos van waaruit we zijn vertrokken.
Even na de links gelegen ingang van de luchthaven slaan we rechtsaf naar Oosterbroek. Daar links afgaand komen we weer uit op de Vosbergerlaan, die ons terugvoert naar ons vertrekpunt Villa Vosbergen,
einde