De VPRO bestond 65 jaar en de redactie van de VPRO-gids, voorheen "Vrije Geluiden", vond het een idee om een aantal leden van het eerste uur, die nog in leven waren, bij hen thuis te gaan interviewen.
Dat was in 1991. Toen bestond de VPRO 65 jaar. En wie was er vanaf het bijna allereerste begin al lid? Dat was onze tante Annie. Zij was toen 19 jaar. In 1991, 65 jaar later, staat ze als eerst geïnterviewde in de VPRO '96 gids. Een kopie van deze gids troffen we aan in de spullen die Karka Speelman bij haar moeder Gretha aantrof en die nog afkomstig waren van de moeder van Gretha, van onze tante Hillie dus.
We hebben uiteraard het hele interview gescand en als foto aan het einde van dit bericht opgenomen. Maar een paar dingen wil ik er graag uitlichten.
Opa Lambers had boterdirecteur willen worden
We wisten al dat Opa Lambers geen boer in hart en nieren was. Maar dat hij eigenlijk boterdirecteur had willen worden, dat is voor mij nieuw. Waarom boterdirecteur ? Was dat misschien omdat de boterfabrieken in die tijd al coöperaties waren en hem dat wat leek? Die boterfabriek stond volgens tante Annie in Drachten. Maar volgens het verhaal zou onze Opa het vereiste diploma niet gehaald hebben, omdat hij heimwee gekregen zou hebben. Volgens tante Annie zou dat gekomen zijn, omdat hij vroeger als jongste kind te veel vertroeteld zou zijn.
Zo werd hij toch boer, net als zijn vader. Maar zijn hart lag niet in het boerenvak. Zo had hij als enige op de streek een siertuin. Dat vonden de buren maar gek. Dat was toch zonde van de grond? Daar had je toch ook aardappels op kunnen verbouwen? Dat had tante Luchientje mij nog een keer verteld.
Volgens tante Annie was haar vader een echte lezer. Hij ging het liefst met hoofden van scholen om. Zoals dus met meester Hilbrandie en diens vrouw. Dat voegde mijn moeder er aan toe, die ik het interview heb voorgelezen. Wat hij ook deed volgens tante Annie was om na zessen 's-avonds helemaal naar Eelde te fietsen om daar de vrijzinnige bijbelcursus van dominee Hefting te volgen. Ook dat wordt door mijn moeder bevestigd. Die zei ook dat hij echter ook zo maar eens op fiets bij ons in Groningen kwam. Niet om echt op bezoek te komen, maar meer om een doel voor zijn fietstocht te hebben en even te kijken hoe het met het gezin van zijn jongste zoon ging. Dus fietsen was voor Opa bepaald geen straf.
Uit dergelijke vrijzinnige mensen als Opa Lambers is de VPRO ontstaan. De kinderen van Lambers waren in Annerveenschekanaal de enigen die door gingen leren. De reactie in het dorp was dat die Lambers dan wel niet zoveel geld zou hebben, want anders hoefden zijn kinderen niet te gaan leren. Zo sprak onze tante gnuivend.
De VPRO was toen nog de V.P.R.O., de Vrijzinnig Protestantse Radio Omroep. Maar dat was dus voor dat Phil Bloom voor de VPRO televisie uit de kleren ging. Hoe mevrouw Lanjouw dat gevonden had. De vraag was onvermijdelijk. Maar ze redde zich hier kranig uit. Ik citeer even een stukje: "Over die Phil Bloom waren ook zoveel mensen verontwaardigd. De zoon van mijn zuster riep tegen zijn moeder : Ik geneer me dat mijn moeder naar zulke programma's kijkt, als jij niet bedankt doe ik het wel. Ik zeg: Dat moesten ze mij niet lappen, voor mij bedanken". Wie van onze neven zou dat geweest zijn vroeg ik me af toen ik dit las. Ik vermoed dat het Jan Prins geweest is.
Even verderop zegt ze dat er bij hun thuis geen dwang was om mee te gaan naar de kerk. De kinderen mochten mee naar de vrijzinnige dominee die zij graag hoorden.
Het was dan ook niet vreemd dat Opa Lambers voor de oorlog tot de vrijzinnige democraten behoorde. Hij zou ook een tijdlang in de gemeenteraad van Anlo gezeten hebben. Na de oorlog is deze groepering o.l.v. dominee Buskes in de Partij van de Arbeid opgegaan. Daar heeft tante Annie dan ook vervolgens altijd op gestemd.
Maar of Opa Lambers zich daartoe ook heeft bekend wordt niet duidelijk. Ik denk dat dat voor hem een stap te ver geweest zal zijn. Maar hij heeft in ieder geval wel een geëngageerde dochter nagelaten.
Voor andere details zie de bijgevoegde scans.
